ülke topraklar?m?z?n % 96's?, nüfusumuzun % 95'i, deprem ku?a?? üzerinde yer almaktad?r. Nüfusumuzun % 21,5'u birinci derece, % 31.4'ü ikinci derece deprem b?lgesinde ya?amaktad?r.
ülkemizde mevcut yap?lar?n ?ok büyük b?lümünün ta??y?c? sistemi yerinde üretilen betonarme yap?lard?r. Zemin etüdünden ba?layarak, projelendirme ve uygulama a?amalar?n?n do?ru yürütüldü?ü varsay?lsa bile, yap?n?n ta??y?c? sisteminin sa?laml???n? beton ve donat? kalitesi belirler. ?zellikle son y?llarda donat? kalitesinde de ciddi dü?ü?ler oldu?u g?zlenmektedir.
Ancak beton kalitesindeki de?i?kenlik riski, donat? demirinin kalitesindeki de?i?kenlik riskinden daha fazlad?r. Bu de?i?kenlik ülkemizdeki gibi beton üretiminin ?antiyelerde, elle, bilin?siz ve denetimsiz yap?ld??? yerlerde ise kabul edilmez ?l?ülerdedir. Bu nedenle depreme dayan?m riskinin en yüksek oldu?u yap?lar kesinlikle de?i?ken ve dü?ük kaliteli beton kullan?lan yap?lard?r.
?n?aat Mühendisleri Odas? taraf?ndan 1994 y?l?nda ?stanbul'da yap?lan bir ara?t?rmada, yerinde d?kme betonla haz?r betonun kar??la?t?r?ld??? rapor sonu?lar? ?arp?c? bir ?ekilde yerinde d?kme betonlar?n gerek ortalama bas?n? dayan?mlar? gerekse standart sapmalar?n?n kabul edilmez seviyede olduklar?n? g?stermektedir. Haz?r betonun ise bu betonlara oranla iki kat daha güvenli oldu?u sonucu saptanm??t?r. ?n?as? tamamlanan yap?da, olu?abilecek bir hasar sonras? betonun iyile?tirme imkan?n?n bulunmad??? veya ?ok pahal? olabilece?i g?z ?nüne al?n?rsa, haz?r betonun hem daha güvenli hem de daha ekonomik oldu?u belirlenebilir.
Haziran 1998'de Adana ve Ceyhan'da meydana gelen 6.3 ?iddetindeki deprem, konunun ciddiyetini ve durumun vehametini bir kez daha ve ?ok ac? bir ?ekilde g?zler ?nüne sermi?tir. Türkiye Haz?r Beton Birli?i'nin talebi üzerine akademik bir heyet b?lgeye giderek, y?k?lan binalardan al?nan beton ?rnekleri üzerinde ara?t?rmalar yap?larak bir Adana Depremi Beton Ara?t?rma Raporu haz?rlanm??t?r. Elde edilen sonu?lar, betonlar?n kalitesi konusundaki vahim ger?e?i ortaya koymu?, y?k?lan binalar?n elle d?külen, standart d??? betonlarla yap?ld??? anla??lm??t?r. Adana Depremi'nde, haz?r betonla üretilen binalarda herhangi bir hasara rastlanmamas?, bu konudaki uyar?lar?n ne denli yerinde oldu?unu bir kez daha g?zler ?nüne sermi?tir.
Ne var ki, Adana Depremi'nden 1 y?l sonra, 17 A?ustos 1999'da meydana gelen ve ülkemizin tarihi boyunca u?rad??? en büyük y?k?mlardan biri olan Marmara Depremi, Türkiye'deki yap?lar?n ta??d?klar? deprem risklerini ac? ?rneklerle ortaya koymu?tur.
Merkez üssü G?lcük olan Marmara Depremi'nin a??r etkisi, 20.000 insan?m?z?n kayb?yla s?n?rl? kalmam??, ?nemli sanayi tesislerinde de büyük tahribata neden olmu?tur. Deprem nedeniyle 134.000 aile evsiz kalm??, 245.000 ev ve kamu binas? kullan?lamaz hale gelmi?tir. Depremin Türkiye ekonomisine verdi?i zarar?n 15 Milyar ABD Dolar? civar?nda oldu?u tahmin edilmektedir. Dinar ve Adana depremlerinde oldu?u gibi, Marmara Depremi'nde de, Türkiye Haz?r Beton Birli?i ve ?stanbul Teknik üniversitesi'nin i?birli?iyle, b?lgede y?k?lan binalardan al?nan beton ?rnekleri üzerinde ara?t?rmalar yap?lm??t?r. Marmara Depremi Beton Ara?t?rma Raporu ad?yla bas?n ve kamuoyuna duyurulan rapor, depremde standart d???, kalitesiz beton kullan?m? ve hatal? beton uygulamalar?n?n bina y?k?mlar?nda ?nemli rol oynad???n? g?zler ?nüne sermi?tir. O tarihlerde, Türkiye'deki pek ?ok yüksek yap?ya imzas?n? atan deneyimli bir in?aat mühendisi olan ?rfan Balio?lu, "?stanbul'u haz?r beton kurtard?" diyerek, yap?lardaki beton kalitesinin deprem dayan?kl?l??? a??s?ndan ta??d?? ?nemi dile getiriyordu.
?ubat 2000 tarihinde revize edilen TS 500 "Betonarme Yap?lar?n Tasar?m ve Yap?m Kurallar? Standard?", hacim usülüyle beton imalat?n? yasaklayarak, otomatik tart?m usülüyle beton imalat?n? zorunlu k?lmakta ve C 14 ve daha a?a?? mukavemet s?n?flar?ndaki betonlar?n ta??y?c? sistemlerde kullan?lamayaca??n? hükme ba?lamaktad?r.
Afet Y?netmeli?i'ne (1998) g?re 1.4 ve 1.5 ?nem katsay?s?na sahip sosyal ama?l? binalarda kullan?lacak asgari beton s?n?f? C 20'dir; bu s?nftaki betonlar?n ise bilgisayar otomasyonlu haz?r beton tesisleri d???nda, ?antiyelerde ilkel y?ntemlerle üretilmesi mümkün de?ildir. Nitekim, Türkiye Haz?r Beton Birli?i'nin bu konudaki uyar?lar?n? dikkate alan pek ?ok valilik ve belediye, b?lgelerindeki in?aatlarda elle beton d?kümünü ve Afet Y?netmeli?i'nde belirtilen s?n?flar?n alt?nda beton kullan?m?n? yasaklayan genelgeler yay?nlam??lard?r.
Haz?r beton tesislerinin ülkemizin bir?ok y?resinde yayg?nla?mas? ile yap?lar?n güvenli?inde hatal? beton kullan?m?ndan kaynaklanan risklerin azalaca??, kalitenin, bilin? ve etkin denetimle güvence alt?na al?nmas?yla da, yap?lar?n deprem riskine kar?? daha korunmal? olabilece?i s?ylenebilir.
Yap?larda daha yüksek s?n?flarda betonlar?n kullan?lmas?yla, yap?da kullan?lacak toplam beton miktar? da azalacak ve binalar hafifleyecek, depremin yap?lara etkisi yap?n?n a??rl???yla orant?l? oldu?undan, y?k?lma riski de azalacakt?r. A??r ve hantal yap?lar yerine hafif ve narin yap?lar yap?ld?k?a yat?r?m maliyetleri de ayr?ca azalacakt?r. Ayr?ca beton s?n?f?n?n yükseltilmesi ile kesitler daralacak ve binalar?n kullan?m alanlar? geni?leyecektir.